Danas su Velike zimske zadušnice, dan koji je posvećen molitvi za umrle srodnike i prijatelje. Na Zadušnice se odlazi na groblje, pale se sveće, obavlja se parastos ili pomen, osveštava se žito i uređuje grob.
U narodu postoji izreka “Sto sela, sto običaja”, te svaka zajednica ima svoje mikrorituale kojih se pridržava. Čini se da su oni posebno izraženi u slučaju zagrobnih verovanja.
Razlikuju se ne samo u različitim delovima zemlje, već i od porodice do porodice. Ipak, postoji i jedan koji se izdvaja svojom opštom prihvaćenošću, ali i antičkim poreklom. Reč je o ritualnom pranju ruku u povratku sa groblja.
– To je još antičko nasleđe. Porodica koja izgubi nekoga za svoju sredinu postaje “nečista”. Ona je “načeta” porodica koja uz pomoć rituala prvih godinu dana od smrti pokojnika, prolazi kroz proces “očišćenja” – kaže etnolog Vesna Marjanović objašnjavajući da je pranje ruku zapravo spiranje od smrti.
– Po povratku sa groblja bitno je ne ići istim putem, kao i to da prvo dođe muško dete koje ima i oca i majku – kaže ističući da se to čini u slavu života.
(Espreso/Novosti)