Lujza Krikner je bila ćerka bogatog Švajcarca nemačkog porekla ali u narodu će ostati upamćena kao žena velikog vojvode Živojina Mišića.
Njen otac nikako nije mogao da se pomiri sa činjenicom da će se njegova ćerka udati za “seljačkog sina, oficira sa malom platom”, ali ipak ljubav ipak pobedila.
„Ona je bila Nemica, ćerka preduzimača koji je radio staro zdanje dvorca u Aranđelovcu”, kaže potomak srpskog vojskovođe.
Ključni argument protiv veze ovog mladog para bila je razlika u veri. Porodica Krikner pripadala je reformatorskoj crkvi, a mladi poručnik je bio pravoslavne vere. Uprkos protivljenju roditelja, Lujza je pobegla za Živojina, a njeni roditelji odbili su da daju miraz. Lujza i Živojin Mišić venčali su se 30. oktobra 1884. godine u Vaznesenjskoj crkvi u Beogradu.
Sudbina Lujze Mišić
Lujza je delila sudbinu muških članova svoje porodice i sudbinu svoje nove domovine Srbije. Krajem 1915. godine povlači se sa srpskom vojskom preko Albanije sve do Drača. Vojvoda Mišić, tada već proslavljeni vojskovođa i sinovi, oficiri srpske vojske, odlaze na Krf, a ona sa ostalim našim izbeglicama u Francusku.
Godine 1917, pred sam proboj Solunskog fronta, Lujza se vraća iz Francuske i pridružuje se mužu, koji se tada sa svojim štabom nalazi u Solunu. Odatle sa srpskom vojskom stiže u Beograd. Iz rata se vojvoda Mišić vraća slavan, ali narušenog zdravlja. Lujza bdi nad njim danonoćno, zajedno sa lekarima, ali 21. januara 1921. godine Živojin Mišić umire na njenim rukama.
Sa vojvodom Mišićem je imala šestoro dece, a njihova dva sina, Radovana, koji je stradao kao zarobljeni rezervni potpukovnik JV u proleće 1941, i sina Aleksandra, rezervnog majora JVuO su streljali Nemci u Valjevu 1941.
Nakon ovog događaja, Lujza je promenila protestantsku veru i prešla u pravoslavlje, a zatim je promenila i ime, pa je postala Magdalena Mišić.
Posle smrti svog supruga Živojina, odlučuje se da mu ispuni želju i sa decom se preseli u Struganik. Prodala je sve u Beogradu i izgradila novu kuću u Struganiku, pored stare Živojinove. Kada su joj Nemci ubili sina Aleksandra, govorila je da iz njenih vena istekla nemačka polovina krvi.
Nemci su uhapsili i sina Vojislava, koji je bio simpatizer partizana. Kad je to čula, Lujza je uzela memoare Augusta fon Makenzena, komandanta svih neprijateljskih snaga koje su 1915. godine napale Srbiju, u kojima on veliča hrabrost srpskih vojnika i vojničku veštinu, strategiju i čovečnost vojvode Mišića. Posle nekoliko dana Beme je poslao automobil po Lujzu. U njegovom kabinetu čekao ju je sin Vojislav. Vojislav je, 1943. godine otišao u partizane, odakle se vratio kao kapetan.
U pohodu na Ravnu goru, decembra 1941. godine, nemačka kaznena ekspedicija spalila je kuću Lujze Mišić u Struganiku. Ostatak života je provela u Beogradu, u svom stanu. Ponekad je odlazila u svoj voljeni Struganik kod Mišićeve familije, a preminula je 7. decembra 1956. godine u Beogradu.
Na zidu muzeja u Struganiku vise dve krštenice. Na jednoj piše: Lujza Krikner, a na drugoj: Magdalena Mišić. U njenu čast na sceni Akademije 28 u Beogradu 5. oktobra 2015. godine premijerno je izvedena predstava “Lujza Mišić”.
Njen lik ovekovečen je i u drami “Mišići” u kojoj se, upravo kroz pripovedanje ove hrabre žene, opisuje tragedija porodice Mišić.
Vojvoda Živojin Mišić rođen je u mioničkom selu Struganik. Od deteta čobanina došao je do najviših vojnih odlikovanja. Vodio je srpsku vojsku u nekoliko ratova i ostao upamćen u srpskom narodu po mudrosti i hrabrosti.
Verovatno najpoznatije rečenice koje je Mišić izrekao su:
- “Život je večita borba. Ko sme taj može, ko ne zna za strah taj ide napred”,
- “U ratu se lako gubi glava, ali se lako gubi i obraz” i
- “Nema “teško” neću da čujem danas tu reč!”
- “Ništa nije gore u ratu, od bojazni od odgovornosti.”
“Kad i poslednja bežanija izmakne, mi ćemo imati još dosta vremena, da pevajući odemo na nove položaje.”
“Bila bi neoprostiva pogreška da stalno branimo celom armijom svaki korak odstupanja. Meni treba da se trupe urede, odmore, da dođu sebi, da bih mogao sa njima izvesti napad.”.
„Kada kažete vojvoda prva asocijacija ljudima je upravo Živojin Mišić, ne samo zbog veličine znanja i sposobnosti komandovanja, već zato što je s njim doneta sloboda narodu i to je prenošeno s generacije na generaciju do danas”, kaže za BBC na srpskom Mitar Kovač, general-major u penziji.
Mišić je ostao upamćen kao komandant srpske vojske koji je u Prvom svetskom ratu izvojevao pobedu u bici na Kolubari. Njegov manevar se i danas izučava na vojnim školama, a bio je i deo oslobodilačke Solunske operacije 1918.
(Stil)