Prošlo je pedeset godina od Bugojanske akcije ili Operacije Feniks, kako se taj događaj najčešće zvao u bivšoj Jugoslaviji. Podsetimo, 20. juna 1972. godine 19 pripadnika Hrvatskog revolucionarnog bratstva upalo je u SFRJ, otelo kamion, odvezlo se u Bosnu, a potom pokušalo da podigne antijugoslovenski ustanak na području planine Raduše.
Poraženi su do 24. jula 1972. Devet njih je poginulo u borbi. Još devetoro je osuđeno na smrt i streljano, dok je Ludvig Pavlović, zbog svoje mladosti, osuđen na dugotrajnu kaznu zatvora.
Bugojanska akcija bila je, bez ikakve konkurencije, najgluplji i najštetniji potez hrvatske političke emigracije od 1945. do 1990. godine. Evo zašto.
Mora da su oni koji su naređivali bili potpuni politički nepismeni Prvo, potpuno je idiotski i pomisliti da devetnaest ljudi može izazvati masovnu pobunu i podstaći raspad Jugoslavije.
Jadni pripadnici Bugojanske grupe su to možda i vjerovali, ali njihovi komandanti su sigurno bili potpuni politički nepismeni, koji su svoje saborce slali u sigurni poraz i smrt. Ili je Udba zapravo stajala iza akcije Hrvatskog revolucionarnog bratstva, kako bi se dodatno kompromitovala hrvatska emigracija, ali i hrvatski nacionalisti u zemlji.
Drugo, tajming operacije Feniks je bio katastrofalan. Pola godine ranije, početkom decembra 1971. godine, srušeno je Hrvatsko proljeće, a nebrojeni Hrvati su se našli izloženi prilično strašnoj osveti jugoslovenskog represivnog aparata.
A onda, dok traju suđenja jednom broju studenata, intelektualaca i drugih javnih službenika, neko u SFRJ uvodi naoružanu proustašku grupu koja bi trebalo da sruši Jugoslaviju!
Savez komunista Jugoslavije, UDBA, JNA i komunističko pravosuđe nisu mogli dočekati bolji razlog da se još brutalnije obračunaju sa protagonistima Hrvatskog proljeća jer je, eto, operacija Feniks pokazala da su svi „državotvorni“ Hrvati ionako bili ustaše i teroristi.
I treće, što je najvažnije, bugojanska akcija mogla je Hrvate dovesti u malu, tragičnu grupu terorističkih naroda. Pre sedam dana u Baskiji i širom Španije obeležena je 25. godišnjica ubistva Migela Anhela Blanka.
Migel Anhel Blanko je bio baskijski političar iz radničke klase, španske nacionalnosti, koji je ubijen u 29. godini. Ubila ga je ETA. Baskijski teroristi su kidnapovali Blanka zahtevajući da vlada u Madridu, u zamenu za njegovo oslobađanje, dozvoli baskijskim borcima i baskijskim političkim zatvorenicima da izdržavaju kaznu u Baskiji, a ne u drugim delovima Španije.
Vlasti su odbile ultimatum, pa su teroristi ubili Blanca metkom u potiljak. Ostavili su ga na putu za Lasarte, kod Donostije. Umro je nekoliko sati nakon što su ga pronašli. Blankovo ubistvo uništilo je ETA. Većina Baskijaca se okrenula protiv ETA, jer nisu mogli da podrže ovaj jezivi teroristički akt. I tako je vremenom ETA postala nebitna.
Sedamdesetih godina, kada se odvijala operacija Feniks, terorizam je bio popularno sredstvo političke borbe. IRA je postavljala bombe i ubijala svoje političke protivnike. Irske katolike su masovno ubijale engleska vojska i policija. PLO je kidnapovao i ubijao izraelske sportiste na Olimpijskim igrama u Minhenu 1972. godine, u vreme akcije Bugojna.
Talas terorizma se nastavio do kraja sedamdesetih, sa ubitačnom mešavinom nacionalnih i ideoloških motiva; najpoznatiji predstavnici ideološkog terorizma bile su Crvene brigade u Italiji i grupa Baader Majnhof u Nemačkoj.
Sedamdesetih godina, tri nacije su zauvek obeležene terorizmom. Govorimo o Palestincima, Ircima i Baskijima. Kakvi su rezultati njihovih terorističkih akcija? Palestinci i dalje nemaju državu, a Izraelci ih maltretiraju i ubijaju kad god žele. IRA je manje-više nestala, a Severna Irska je i dalje deo Ujedinjenog Kraljevstva. Baskija je i dalje deo Španije, dok je ETA postala nebitna.
Pouka je jasna: terorizam posle Drugog svetskog rata jednostavno se politički nije isplatio. Da je hrvatska emigracija izvela više akcija poput Feniksa, ili otmice aviona uz podmetanje bombe, što je uradio tragično politički nepismeni Zvonko Bušić, Hrvati bi danas bili označeni kao teroristički narod, neprijateljski nastrojen prema većini Zapada.
Teroristička nacija neprijateljski raspoložena prema većem delu Zapada nije mogla ubedljivo da trijumfuje u Domovinskom ratu, niti bi postala članica Evropske unije, evrozone i Šengena. Utoliko su akcija Feniks, baš kao i Bušićeva otmica putničkog aviona, potezi hrvatske emigracije koji su istorijski najviše mogli da naškode hrvatskim nacionalnim interesima.
(Izvor: Kurir / Telegram)