Reč „ikona“ potiče iz grčkog jezika i u bukvalnom prevodu znači – slika ili portret
U širem smislu, to može biti bilo koja slika, ali u pravoslavnoj tradiciji ikona ima isključivo religiozno značenje – predstavlja svetitelje, Gospoda Isusa Hrista, Presvetu Bogorodicu i druge duhovne ličnosti.
Kod ikone razlikujemo dva osnovna pojma:
Arhetip – ličnost koja je prikazana na ikoni (npr. Sveti Nikola, Sveti Georgije)
Tip – lik, odnosno prikaz te ličnosti na slici
Ikona ne predstavlja fizičku kopiju svetitelja, već duhovnu vezu između vernika i prikazane ličnosti. Ikona ne poseduje dušu, ne misli niti oseća, ali nosi svetu simboliku i podseća na prisustvo Božje.
Pravilo je da se pravoslavne ikone postavljaju na istočnom zidu glavne prostorije.
Međutim, pošto stanovi i kuće nisu uvek orijentisani kao crkve, ikone se mogu postaviti na bilo koji zid, ali uvek na centralno, vidljivo i počasno mesto.
Pravilno raspoređivanje ikona:
Ako posedujete tri osnovne ikone – Gospoda Isusa Hrista, Presvete Bogorodice i ikonu Krsne slave, postoje dva ispravna načina njihovog rasporeda:
Prvi način (preporučen):
- U sredini – ikona Krsne slave
- Levo – ikona Presvete Bogorodice
- Desno – ikona Gospoda Isusa Hrista
- Ovaj raspored podseća na ikonostas u pravoslavnim hramovima, gde je u centru scena Blagovesti (na Carskim dverima), levo ikona Bogorodice, a desno ikona Hrista.
Drugi način:
- U sredini – ikona Gospoda Isusa Hrista
- Levo – ikona Presvete Bogorodice
- Desno – ikona Krsne slave
- Oba načina su pravilna, ali se češće primenjuje prvi.
Ako imate više ikona, slavska ikona treba biti u sredini, a ostale ikone svetitelja postavite sa leve i desne strane. Kandilo se obično postavlja ispred slavske ikone.
Vodite računa i o vizuelnom balansu – ako je slavska ikona veća ili manja od ostalih, ona i dalje može biti u centru, ali pazite da celokupni raspored deluje skladno.
Pravoslavna ikona je duhovni prozor u svet Božiji. Nije samo predmet – ona ima duboko značenje i postavlja se s poštovanjem i molitvom.
Raspored, simbolika i mesto postavljanja nisu stvar estetike, već vere i tradicije.
(Alo)