Otkrivena srebrna amajlija stara 1.800 godina zakopana u grobu u Frankfurtu
Amajlija nosi najstariji dokaz hrišćanstva nađen severno od Alpa
Srebrna amajlija stara 1.800 godina nađena je zakopana u grobu u Frankfurtu, i dalje položena pored brade čoveka koji ju je nosio.
Na svega 3,5 cm srebrne folije bilo je ispisano 18 redova teksta na latinskom. Ovo otkriće moglo bi da izmeni poznatu istoriju hrišćanstva u Rimskom carstvu.
Amajlija i natpis na njoj su najstariji dokaz hrišćanstva nađen severno od Alpa, piše “Popularna mehanika”. Svaka druga veza sa pouzdanim dokazom o hrišćanskom životu u severnom alpskom području Rimskog carstva mlađa je bar 50 godina, a sve dolaze iz 4. veka nove ere.
Amajlija – nađena u grobu koji datira između 230-270. godine nove ere – sada je poznata kao “Frankfurtski natpis”.
– Ovo izvanredno otkriće utiče na mnoga područja istraživanja i dugo će zaokupljati nauku. Ovo se odnosi i na arheologiju i na veronauku, filologiju i antropologiju.
Takvo značajno otkriće ovde u Frankfurtu je zaista nešto izuzetno – rekla je u saopštenju Ina Hartvig, šefica odeljenja za kulturu i nauku Frankfurta.
Frankfurt archaeologists discover silver amulet from 200 AD, the oldest physical evidence of Christianity north of the Alps.
Within the amulet is a Latin inscription that calls for the intercession of St. Titus and praises Christ as “the son of God” and the “Lord of the world.”… pic.twitter.com/Xy7hhyk5Ly
— AF Post (@AFpost) December 16, 2024
Amulet nađen u „grobu 134“ tačno ispod brade pokojnika
Amulet je nađen na području nekadašnjeg rimskog grada Nida na arheološkom lokalitetu van Frankfurta u Nemačkoj 2018.
Tokom iskopavanja istraživači su otkrili čitavo rimsko groblje na kojem je u “grobu 134” nađen mali srebrni amulet – poznat kao filakterija – smešten tačno ispod brade skeleta koji se tu nalazio.
Verovatno ga je nosio oko vrata i sahranjen je sa njim.
Kako je otkriven natpis?
Nakon otkrića je Arheološki muzej Frankfurta restaurirao amajliju, koja je uključivala tanku srebrnu foliju sa natpisom, što se videlo pod mikroskopom i na rendgenskim snimcima 2019.
Srebrna folija, tanka poput listića, bila je previše lomljiva da bi se razvila.
U maju ove godine je došlo do pomaka zahvaljujući upotrebi najsavremenijeg kompjuterskog tomografa u Centru za arheologiju Lajbnic u Majncu.
Ivan Kalandra, rukovodilac laboratorije za procedure snimanja u Centru Lajbnic, rekao je da su istraživači uz pomoć CT-a uspeli da skeniraju foliju u veoma visokoj rezoluciji i naprave 3D model.
Potom je virtuelni objekat skeniran deo po deo, polako otkrivajući natpis.
Markus Šolc sa frankfurtskog Univerziteta Gete uspeo je da sastavi 18 linija. Neke ivice su izgubljene zbog oštećenja a neke reči ostaju otvorene za diskusije.
Originalni natpis u potpunosti je na latinskom, što je neobično za vreme u kojem su se amajlije ispisivale na grčkom ili hebrejskom.
Šta piše na amajliji?
Prema najnovijem prevodu, na “Frankfurtskom natpisu” stoji:
(U ime?) Svetog Tita (apostol Tit).
Sveti, sveti, sveti!
U ime Isusa Hrista, sina Božjeg!
Gospodar sveta
Odoleva sa (snagom?)
Svim napadima (?)/preprekama
Bog (?) daruje blagostanje
Priznanje.
Ovaj spasilački uređaj (?) štiti
Osobu koja se
Predaje volji
Gospoda Isusa Hrista, sina Božjeg,
Jer se pred Isusom Hristom
Sva kolena poklanjaju, nebeska,
Zemaljska i podzemna, i svaki jezik
Ispoveda se (Isusu Hristu).
Ni pomena bilo koje druge vere u vreme opasno po hrišćane
Bez pomena bilo koje druge vere sem hrišćanske – što je retkost za amulet iz tog doba – ovaj čisto hrišćanski natpis govori ne samo na usponu hrišćanstva na severu već i o posvećenosti njegovog vlasnika.
Tokom 3. veka nove ere povezanost sa hrišćanstvom je i dalje bila opasna, a identifikovanje osobe kao hrišćanina je nosilo veliki lični rizik – rimski car Neron kažnjavao je hrišćane smrću ili čak bacao u Koloseum radi brutalnih javnih spektakla sa divljim životinjama, gladijatorskih borbi ili pogubljenja na druge okrutne načine.
To, izgleda, nije bilo bitno za čoveka iz Frankfurta koji je svoj zavet Hristu odneo sa sobom u grob.
Najranije pominjanje Sv. Tita
“Popularna mehanika” dodaje da je naučna studija potkrepljena referencama koje nikad nisu nađene tako rano, kao što su pominjanje Svetog Tita, učenika apostola Pavla, invokacija “sveti, sveti, sveti” – koja nije bila uobičajena pre 4. veka nove ere, te fraza “poklanjanje kolena”, koja je citat iz Pavlove poslanice Filipljanima: “Da se u ime Isusovo pokloni svako koleno onih koji su na nebu i na zemlji i pod zemljom”.
– “Frankfurtski natpis” je naučna senzacija – rekao je u saopštenju Mike Jozef, gradonačelnik Frankfurta.
(Blic)