18. maja 1941. godine dogodila se, ono što Hrvati smatraju, najvećom izdajom u njihovoj istoriji. Tog dana su u Rimu jednim potpisom fašističkoj Italiji predate hiljade kvadratnih kilometara hrvatske teritorije.
Gotovo cela Dalmacija, gradovi Zadar, Šibenik i Split, ostrva Rab, Krk, Vis, Lastovo, Korčula i Mljet, veliki delovi primorja i Gorskog kotara, sve je to potpisom Ante Pavelića došlo u ruke fašističke Italije.
Radi se o sramotnim Rimskim ugovorima, koji su potpisani na današnji dan 1941. godine tačno u 12:30, podseća Index.hr.
Bio je to samo dokaz onoga što se već znalo – mesec dana ranije takozvana Nezavisna Država Hrvatska stvorena je samo da bi poslužila za zadovoljavanje italijanskih i nemačkih interesa.
Izdajničkim ugovorom Pavelić je na milost i nemilost fašističkoj Italiji predao oko 400.000 Hrvata i jedan broj Italijana. Još ranije, nakon Prvog svetskog rata, Rapalskim ugovorima Italija je preuzela Istru, Rijeku i delove obale.
Upravo su u Paveliću Italijani videli čoveka koji može da ispuni njihove apetite za hrvatskom obalom, zbog čega su ga godinama pre rata u tajnosti obučavali i podržavali, čekajući povoljan trenutak da ga postave na vlast.
Predaja teritorija bila je samo jedan od podaničkih uslova na koje je ustaška vlast bez pogovora pristala. Dogovoreno je ida NDH neće u većem delu primorja i unutrašnjosti podizati nikakve vojne objekte ni držati ratnu mornaricu.
Italija je interesnu sferu u NDH podelila na tri zone. Prva je zona direktno pripojena Italiji, druga je demilitarizovana, odnosno snage NDH nisu smele tu da grade vojne objekte.
Treća, najudaljenija od mora, bila je pod kontrolom NDH. „Ustaške sluge fašista“ su se obavezale da plaćaju troškove italijanske vojske na svojoj teritoriji, navodi portal.
Malo manje je poznato da su ustaše prihvatile i ideju da se savojski princ Aimone Roberto Margerita Marija Đuzepe di Torino proglasi za kralja Hrvatske, pod imenom Tomislav II.
Ti dogovori, navodi portal, izazvali su bes u hrvatskom narodu i ojačali partizanski pokret koji je oslobodio ove teritorije 1944. i 1945.
Italija je 1943. godine kapitulirala, a NDH se domogla predatih teritorija, slaveći to kao svoju veliku pobedu. Pobeda nije bila dugog veka.
Godine 1945. Nemačka je izgubila rat, a time je propala i ideja o NDH. Do tada su gotovo celu Dalmaciju i Istru oslobodile partizanske jedinice.
Na sednicama ZAVNOH-a i AVNOJ-a teritorije koje je Pavelić predao Italijanima vraćene su Hrvatskoj.
„U Ustav moderne i suverene Republike Hrvatske ugrađene su upravo odluke sa sednica ZAVNOH-a, što je jedan od izvora moderne hrvatske državnosti.
Nažalost, u Hrvatskoj danas postoji nezanemariv broj onih koji slave kukavički i izdajnički režim NDH i Antu Pavelića – čoveka koji je počinio najveću izdaju u hrvatskoj istoriji“, zaključuje Indeks.
(Izvor: Kurir)