Brojni vernici svedoče o neverovatnim starim koje su se ovde desile
Okolina Trgovišta izuzetno je bogata crkvama i manastirima, od kojih pojedini datiraju iz srednjeg veka koje pohode brojni hodošasnici i turisti.
Crkvica posvećena rođenju Presvete Bogorodice podignuta u 14. veku na Vražjem kamenu kod Trgovišta, prava je turistička atrakcija na krajnjem jugu Srbije.
U narodu gornje Pčinje živo je verovanje da Bogorodica u crkvi leči neplodnost kod žena.
Kruže priče da žene koje ne mogu da imaju porod dolaze, i kada nema nikog u crkvi nastružu malo praha fresaka i to piju, verujući da će potom dobiti porod.
Takođe, postoji verovanje da boravak na ovom mestu donosi spokoj i mir.
Meštani dolaze u ovu bogomolju, ali se retko venčavaju i krste decu u njoj. I o ovom običaju postoji predanje. Jednom su se zavoleli momak i devojka, on je bio jedinac i iz najbolje kuće, a ona najlepša u Pčinji, ali se njihove porodice nisu slagale i nisu htele da čuju za brak.
Na kraju su roditelji pristali na brak, venčanje je obavljeno u Bogorodičnoj crkvi na velikoj steni. Kad su izašli iz crkve, mladoženja i mlada uzjahali su nakićene konje.
Njegov konj se zbog vike i sviranja uplašio, pošao nazad i pao niz liticu u provaliju. Čim je to videla mlada potrčala je prema ivici stene, skočila i pala preko mrtvog mladoženje.
Vražji kamen podseća na poznatu Đavolju varoš kod Kuršumlije, a čine ga kamene kupe, njih desetak, koje su visoke i pedesetak metara. Prema jednom predanju, đavoli su hteli da preokrenu tok Pčinje koja tečeu podnožju, prema Bugarskoj i zato su kod sela Šajince pokušali da spoje njene obale.
Dovlačili su sa pčinjskih brda čitave stene, ali ćudljiviju reku nisu mogli da pobede. Najzad su otišli u Končuljsku klisuru, prema Kosovskom Pomoravlju.
Tamo su među kamenjem našli pravog gorostasa. Uprtili su ga na leđa i vratili se natrag. No, kamen je bio veoma težak i na putu su često odmarali. Kad su stigli blizu Trgovišta, zapevali su prvi petlovi.
Đavoli su onda bacili kamen pored jedne vodenice i nestali. I tako tog jutra pored reke osvanu Vražji kamen.
Crkvu Presvete Bogorodice je u 14. veku podigao srpski vlastelin Dejan Marković uz blagoslov Cara Dušana, čijom je sestrom Teodorom Dejan bio oženjen. Bogorodičina crkva se danas nalazi pod zaštitom, kao spomenik kulture od velikog značaja.
Iako gledano iz podnožja, uspon do crkve uz stenu izgleda gotovo nemoguć, uskom kozjom stazicom se stiže do nje, bez umora i sa lakoćom.
(Stil)