Srednjovekovni grad Koprijan, još poznat i kao Kurvingrad, na teritoriji opštine Doljevac, danas je tek ruševina koja čeka bolje dane. Detaljna arheološka istraživanja ponovo su pokrenuta pre nekoliko godina, ali legende kraja, a naročito one vezane za njegovo koloritno ime, daleko su starije.
Prvi put u istoriji Koprijan se pominje u doba Rimljana, pa je izvesno da je njegova istorija viševekovna i burna. Ostaci grada danas se nalaze sa desne strane Južne Morave, nedaleko od Niša, u selu Klisura.
Ostaci koji su danas vidljivi potiču iz srednjeg veka kada je, na temeljima starijeg utvrđenja, srpski vlastelin Nenad ovde podigao odbrambeni grad 1372. godine.
Prema podacima sa sajta Turističke organizacije opštine Doljevac, grad je sa svih strana bio opasan velikim šancem koji je takođe bio u funkciji obezbeđenja i odbrane. Koprijan je imao i svoje predgrađe u kome se nalazila i crkva što još više govori o značaju ovog srednjevekovnog utvrđenja.
Nakon propasti srpske srednjovekovne države koristili su ga i Turci.
Dok ostaci još uvek čekaju sveobuhvatna i temeljna istraživanja, legende kraja pričaju zanimljive priče o nazivu ovog mesta. Jer, daleko više nego Koprijan, grad je među lokalcima poznat kao Kurvinokale, Korvingrad ili – Kurvingrad.
Otkud baš ovo ime?
O tome kako je Koprijan dobio ovo “bezobrazno ime” postoji više legendi.
Po jednoj, za sve je kriva neka “nemoralna dama” koja je, prilikom opsade utvrđenja, noću, kada svi spavaju, izlazila iz grada, uspevajući da svojim čarima ubedi stražare da joj otvore kapije.
Po drugoj, rasprostranjenijoj legendi, ovde je živela neka imućna gospođa (narod kaže “carica, ali kako ovde carica sasvim sigurno nikada nije bilo, verovatnije je da je u pitanju bila neka vlastelinka) koja se noću iskradala i odlazila do obližnjeg manastira Svetog Jovana na brdu Komniga, “kako bi se molila”.
Naravno, kako ništa nije moguće sakriti, meštani su ubrzo saznali za ove noćne posete, pa je po kraju počelo da se priča kako je dotična gospođa zavela lokalnog sveštenika (ili monaha) i kako je čak prostirala platno od grada do crkve po kome bi u toku noći prelazila.
Postoje i dve, daleko prozaičnije priče o imenu ovog mesta. Naziv Korvingrad ili Kurvin prihvaćen je od vremena osmanske najezde, pa ima onih koji veruju da su Turci srpskom gradu namerno dali pogrdan naziv.
Sa druge strane, naziv možda potiče i od ugarskog kralja Matije Korvina. Ipak, za ovo nema dovoljno istorijskih dokaza, kao i podataka da se uticaj Ugarske prostirao do ovih prostora.
Ostalo je Kurvingrad
Što se novije istorije tiče, gradu su na neki način “glave došli” lokalni žitelji. Nakon što je utvrđenje izgubilo odbrambenu funkciju, meštani koji žive u okolini bili su ti koji su počeli da odnose kamenje kako bi gradili svoje kuće i tako su razgradili tvrđavu.
Utvrđenje je stavljeno pod zaštitu države 1947. godine i kategorisano kao nepokretno kulturno dobro od velikog značaja.
Kurvingrad je dugo bio u lošem stanju i od njega je ostalo tek nekoliko zidina, ali je poslednjih godina rađeno da uređenju, pristupnim tačkama za turiste, a počela su i neka arheološka istraživanja.
(Istorijski zabavnik)