Jelisaveta Načić i Luka Lukaj venčali su se uprkos tome što su se mnogi protivili njihovoj ljubavi.
Ljubavna pričaJelisavete Načić i Luke Lukaja jedna je od najlepših u istoriji. Upoznali su se u neverovatnim uslovima, u najtežim vremenima.
Njihova ljubav, rođena u logorskim uslovima, postala je simbol istrajnosti, nade i snage u vremenu punom neizvjesnosti, ali je na kraju okončana razdvajanjem koje im je nametnula smrt.
Jelisaveta Načić bila je jedna od najmoćnijih žena svog vremena. Rođena u beogradskoj porodici kao 13. dete, ušla je u istoriju kao prva žena arhitekta u Srbiji.
Među njenim najznačajnijim djelima su Osnovna škola „Kralja Petra I“, uređenje Kalemegdana i crkva Aleksandra Nevskog na Dorćolu.
Njena patriotska uverenja dovela su je do progona, a kao poznatu rodoljubku, austrougarske vlasti su je zatočile u logor rezervisan za srpsku elitu.
Luka Lukaj bio je nesvakidašnja figura u albanskoj istoriji. Kao bečki đak, prosvjetni inspektor i revolucionar, zalagao se za nezavisnost Albanije, ali je istovremeno bio naklonjen saradnji sa Srbijom.
Predanje kaže da je Jelisavetu i Lukaja u logoru upoznao novinar i književnik Grigorije Božović, koji je Lukaja poznavao još iz Kosovske Mitrovice.
U logoru je bio i Božovićev otac, ugledni pravoslavni sveštenik, u baraci sa još šezdeset zatočenih srpskih sveštenika, kako svedoči veliki prijatelj Srba, Arčibald Rajs.
Na tom neljudskom mestu, gde je bilo zatočeno petnaest hiljada uglednih Srba, sreli su se, kako bi rekla Hana Arent, „ljudi u mračnim vremenima“.
Jelisaveta je bila smeštena u logorskoj baraci, sa još petnaest mladih Srpkinja; imala je krevet kraj prozora, kroz koji je noćima gledala u nebo i molila se.
Jelisaveta i Luka su se vjenčali unutar bodljikavih žica, a 1917. godine dobili su ćerku Luciju.
View this post on Instagram
Njihova ljubav i snaga bile su svetionik nade među logorašima, a njihovo venčanje odjeknulo je kao simbol slobode i otpora.
Nakon oslobođenja, porodica Lukaj nastanila se u Beogradu, a zatim u Skadru, gde su se Jelisaveta i Luka aktivno uključili u političke borbe. Ipak, zbog previranja, napustili su Albaniju i preselili se u Dubrovnik, gdje su proveli ostatak života.
Luka se posvetio prevođenju i objavio prvi srpsko-albanski rečnik, dok je Jelisaveta odgajala kćerku.
Njihova neraskidiva ljubav, koja je izdržala rat, političke podele i predrasude, na kraju je prekinuta smrću. Luka Lukaj preminuo je 1947. godine i sahranjen je na katoličkom delu groblja Boninovo u Dubrovniku.
Jelisaveta Načić, siromašna i zaboravljena, umrla je 1955. godine i sahranjena na pravoslavnom delu istog groblja.
Iako su njihova tela zauvek bila razdvojena visokim debelim zidom koji deli katolički od pravoslavnog dela groblja, njihova priča ostaje neizbrisiv trag jedne velike ljubavi koja je prkosila svim granicama.
(Stil)