Jedna od najlepših i najšumovitijih planina u regiji pravi je raj za ljubitelje hajkinga, ali i za one koji imaju problema sa plućima, jer, kao svojevrsna vazdušna banja, poseduje i lekovite moći.
Golija, park prirode i rezervat biosfere, izazov je i za ljubitelje avantura i istorije. Među brojnim tajnama koje krije u svojim nedrima, izdvaja se i jedan malo poznat, a vredan biser – najmanja crkva u Srbiji.
Ne zna Golija šta je delija, kaže pošalica kojom lokalci vole da izazivaju ljubitelje planinarenja. Po planini neverovatne lepote, koja se u obliku latiničnog slova S prostire dužinom od 32 kilometra, smenjuju se guste šume, beskrajni pašnjaci, jezera, rečice, potoci. Vrvi od lekovitog bilja, ali i od kulturno-istorijskih spomenika.
Osim Rimskog mosta, Golija krije i duhovni dragulj koju vernici od milja zovu Marinica. Mala, zapravo najmanja crkva u Srbiji, a velika svetinja.
Ako budete uporni, naći ćete je nadomak Novog Pazara, na nekih sedam kilometara od regionalnog puta koji ovaj grad na zapadu Srbije spaja sa Sjenicom.
No, do svetinje koja se nalazi na južnim obroncima Golije, na gotovo nepristupačnom brdu visokom 1200 metara, morate da dođete peške.
Kada vam pogled probistri svež planinski vazduh, ugledaćete je na jednoj čistini, ponosnu i dostojanstvenu, sa patinom vremena koje svedoči o burnoj istoriji ovih prostora.
Zbog toga je i proglašena spomenikom kulture od velikog značaja.
Građevina jednostavnog oblika i proste arhitekture toliko je mala, da u nju može da stane tek troje ljudi. Otvara se samo dva puta u godini – za Uskrs i 30. jula na Ognjenu Mariju, dan svetiteljke kojoj je posvećena.
Sveta velikomučenica Marina, sestra Gromovnika Ilije koja pali i kažnjava ognjem, rimska je svetiteljka iz 3. veka i poštuje se u svim hrišćanskim crkvama.
O nastanku jedinstvenog sakralnog objekta skromne površine raspredaju se razne priče i legende. Prepliću se istorijske činjenice sa narodnim, a među njima je i ona koja kaže da je izgrađena za samo jednu noć.
Podignuta je tokom prve decenije 17. veka na temeljima stare crkve iz 13. veka, što već samo po sebi govori da ima veliki istorijski značaj i da među meštanima ne samo sela Dojinoviće kojem pripada, već i mnogim vernicima predstavlja posebno mesto.
Tadašnji aga je, kaže narodna priča, odobrio vernicima gradnju crkve, ali pod određenim uslovima. Jedan je bio da u svetinju ne može da stane više od troje ljudi. Prema istoj legendi, izgradila ju je porodica Smudić.
Crkva svete Marine, ili Marinica, napravljena je od kamena tesanika dopremljenog iz obližnjeg majdana. Dimenzije su 4,02 x 2,62 metra, dok visina iznosi 180 centimetara.
No, zidovi su veoma široki, tako da unutrašnjost ima tek 2,50 x 1,20 metara. Zbog toga se liturgija služi uglavnom ispred crkve. Postoji samo jedan minijaturni prozor.
U unutrašnjem delu građevine sa jednobrodnom osnovom i trostranom apsidom dominiraju ornamenti, mozaici i freskopis. Predstave su uglavnom posvećene Isusu Hristu i presvetoj Bogorodici.
Nema celih kompozicija i detalja, kao u manastirima nedaleko od nje, Sopoćanima na primer, već je reč o glavama i poprsjima.
Kako do najmanje crkve u Srbiji?
Nije lako doći do Marinice. U zavisnosti od vremenskih uslova, pešačenje može da potraje i dva sata. Međutim, nećete zažaliti kad se jednom nađete u neposrednoj blizini male svetinje koja emituje neki poseban mir.
Opčiniće vas i pogled koji sa najviše tačke sela Dojinoviće dopire do vrhova Golije i Kopaonika, i pokriva dobar deo Raške oblasti.
Nezaboravan pejzaž protkan notama naše prošlosti… Svakako ćete se posle ovog duhovnog putovanja osećati smirenije i bezbrižnije.
Najmanja crkva u Srbiji, neki kažu i u svetu. Kada se posmatra iz vazduha, kao da je sa nebesa sletela na obronke jedne od naših najlepših planina.
(Žena)