Bugojanska grupa je naziv za 19 pripadnika hrvatske ekstremne emigrantske organizacije Hrvatsko revolucionarno bratstvo (HRB) koji su u leto 1972. godine ušli na teritoriju tadašnje Jugoslavije s ciljem dizanja ustanka koji bi srušio tu državu, odnosno obnovio NDH.
Akcija Bugojanske grupe bila je poznata pod šifrom Operacija Feniks, dok su jugoslovenske vlasti akciju njene likvidaciji nazivale Operacija Raduša 72. Nakon gušenja Hrvatskog proljeća, HRB je verovalo da u Hrvatskoj postoje politička klima povoljna za podizanje oružane pobune.
Grupa je verovala da je antikomunističko raspoloženje dovoljno jako da je dovoljno samo njihovo prisustvo da se podigne ustanak. Nakon krakih priprema, HRB je organizovalo svoje osoblje i prikupilo oružje i novac za podizanje pobune. Većina boraca i novca je došla iz Australije, dok je vojna obuka izvršena u Zapadnoj Nemačkoj.
Nakon kratkih priprema u Austriji, akcija je započela je 20. juna 1972. kada je grupa prešla tadašnju austrijsko-jugoslovensku granicu kod Dravograda, a nekoliko dana kasnije grupa je došla na predviđenu lokaciju na području planine Raduše u centralnoj Bosni.
Služba državne bezbednosti je pratila grupu sve do ulaska u Jugoslaviju, kada joj se izgubio trag, jer je grupa odlučila da se ne sastane sa vezom, već da otme kamion i da se njime prebaci na teren.
Međutim, gotovo odmah je Bugojanska grupa postala predmet opsežne sigurnosne operacije tadašnjih jugoslovenskih vlasti. Do 25. juna grupa se prvi put sukobila sa milicijom, a zatim i sa jedinicama jugoslovenske Teritorijalne odbrane.
Uz pomoć doušnika snage bezbednosti su do 24. jula likvidirale ovu grupu, koja tako nije uspela u svojoj misiji. Sve mete Bugojanske grupe bili su civili i civilna infrastruktura. Prema službenim podacima jugoslovenskih vlasti, 15 pripadnika Bugojanske grupe je poginulo u oružanim okršajima, a četvorica su zarobljeni i odvedeni na Vojni sud u Sarajevu gde su osuđeni na smrt, a samo je jedan – Ludvig Pavlović – osuđen na 20 godina zatvora jer je bio maloletan.
Poginulo je trinaest pripadnika JNA, Teritorijalne odbrane i milicije. Kako se upad ustaške grupe terorista desio ubrzo nakon stišavanja Hrvatskog proljeća u decembru 1971, ovaj događaj je dobio publicitet i izvan granica Jugoslavije.
Epilog
Uhvaćena su četiri pripadnika bugojanske grupe: Đuro Horvat, Vejsil Keškić, Mirko Vlasnović i Ludvig Pavlović. Njima je suđeno pred Vojnim sudom u Sarajevu od 11. do 21. novembra 1972. Sva četvorica su osuđena na smrt, ali je smrtna kazna Ludvigu Pavloviću zamenjena dvadesetogodišnjim zatvorom zbog maloletnosti.
Horvat, Keškić i Vlasnović su streljani 17. marta 1973. u kasarni vojne policije u Rakovici, dok je Pavlović odležao skoro cijeli zatvorski rok u Sremskoj Mitrovici. Nakon uvođenja višestranačja u Jugoslaviji, novo rukovodstvo Hrvatske sastavljeno od članova HDZ je izdejstvovalo premeštanje Pavlovića u Hrvatsku.
Pušten je 1991. i odmah se priključio hrvatskim paravojnim jedinicima. Ubijen je pod nejasnim okolonostima iste godine u zapadnoj Hercegovini. Među hrvatskim desničarima, pogotovo u BiH, pripadnici Bugojanske grupe se smatraju herojima i mučenicima, a po Ludvigu Pavloviću je za vrijeme rata u BiH nazvano nekoliko jedinica HVO.
Činjenica da su najveći broj poginulih Jugoslovena i pripadnika angažovanih snaga bezbednosti činili Hrvati, proizveo je kontrefekat i ideologiju bratstva i jedinstva pokazao opravdanom.
Ipak, događaj je postakao jugoslovenski vrh da osnuju posebne antiterorističke jedinice u miliciji i JNA. Predsednik SFRJ Josip Broz Tito je odlikovao 389 lica iz Bosne i Hercegovine i Hrvatske za učešće u likvidaciji Bugojanske grupe.
Akcija Bugojanske grupe je izazvala veliki publicitet u SFRJ, odnosno tadašnje vlasti su je iskoristile u propagandne svrhe. Đorđe Ličina je napisao knjigu Dvadeseti čovjek. Godine 1985. je po toj knjizi mini TV serija Brisani prostor TV Sarajevo u kojoj je prikazana priprema ustaške grupe u Zapadnoj Njemačkoj, zatim boravak.